БАРОДАРӢ ВА БАРОБАРИИ ИНСОНҲО АЗ НИГОҲИ ДИНИ МУБИНИ ИСЛОМ

Ба номи Худованди бахшояндаи меҳрубон

            Яке аз самараҳои тавҳид, ки ислом бар он даъват дорад, ухувати башарист, ки лозимаи он мусовот миёни инсонҳост. Ин бародарию баробарӣ бар ду поя устувор аст.

Аввал: Ҳамаи мардум бо муқтазои асли тавҳид бандаи Худои якто ҳастанд. Худованде, ки онҳоро ба беҳтарин сурат офаридааст ва онҳо дар мақоми убудияти Худованд яксонанд. Чунончи бузурге фармудааст:

Нукта бар мардум гирифтан норавост,

Кофару мўъмин ҳама халки Худост.

Дувум: Ҳама инсонҳо аз ҳар нажоду ранг ва сарзамине, ки бошанд, бо ҳар забоне, ки суҳбат кунанд, аз ҳар қишру табақае, ки бошанд, фарзанди Одаманд ва дар манзалати фарзандии вай дар як мартаба қарор доранд. Ин гуфтаҳо маншаъ аз хитоби Расули гиромии Ислом (с) гирифтааст, ки дар ҳаччатулвадоъ ба ҷамъи зиёде аз мардум арз намуд: «Эй мардум! Парвардигоратон яке аст ва падаратон низ якест. Ҳамаи шумо аз Одам ҳастед ва Одам аз хок офарида шудааст. Ҳеҷ арабе бар ғайри араб ва ҳеҷ сафедпўсте бар сиёҳпўст ба ҷуз василаи покӣ ва парҳезгорӣ бартарӣ надорад». (Муснади Аҳмади Ҳанбал, ҷ. 5, с. 412).

Инчунин Худованди мутаъол дар сураи Ҳуҷурот, ояти 13 фармудааст: «Эй мардум! Мо шуморо аз мард ва зане офаридем ва ба сурати миллатҳо ва қабилае даровардем, ба ростӣ гиромитарини шумо назди Худованд парҳезгортаринатон аст».

Имом Аҳмад аз Зайд ибни Арқам ривоят менамояд, ки Паёмбари Худо (с) пас аз намозҳои ҳаррўза ин се дуоро мехонданд:

«Худовандо! Эй Парвардигори мо ва Парвардигору Молики ҳама чиз, ман гувоҳам, ки танҳо ту Худовандӣ ва шарику анбозе надорӣ».

«Худовандо! Эй Парвардгори мо ва Парвардгору Молики ҳама чиз, ман гувоҳам, ки Муҳаммад банда ва фиристодаи туст».

«Худовандо! Эй Парвардгори мо ва Молики ҳама чиз, ман гувоҳам, ки ҳама инсонҳо ба ҳам бародаранд ва дар бародарии инсонӣ бо ҳам баробаранд».

Ин дуоҳои Паёмбари гиромии Ислом (с) дорои се мафҳум аст:

- Шаҳодат ба ваҳдонияти Худованд.

- Шаҳодат ба убудият ва рисолати худ.

- Шаҳодат ба ин, ки ҳамаи инсонҳо ба ҳам бародаранд ва ин бародарӣ ба бародарии инсонии ҷаҳонӣ бармегардад.

Ухувват аз се унсур – муҳаббат, мусовот ва таовун ташкил мешавад. Мумкин аст баъзеҳо эътироз кунанд, ки Худованди мутаъол дар сураи Ҳуҷурот, ояти 10 фармудааст: «Мўъминон бародари якдигаранд». Ва Паёмбари бузургвори Ислом (с) фармудааст: «Мусалмон бародари мусалмон аст». Дар посух бояд гуфт, ки ухувати диние, ки бар асли имон аст, хостарин ва амиқтарин навъҳои бародарист, аммо бо навъҳои дигаре аз бародариҳо мисли бародарии меҳанӣ, бародарии миллӣ ва инсонӣ мунофот надорад. Монанди ин фармудаи Худованди мутаъол:

«Ва ба сўи мардуми Од бародарашон Ҳудро фиристодем». (Сураи Ҳуд, ояти 50).

«Ва ба сўи қавми Самуд бародарашон Солеҳро фиристодем». (Сураи Ҳуд, ояти 61)/

«Ва ба сўи мардуми Мадян бародарашон Шуъайбро фиристодем». (Сураи Ҳуд, ояти 84).

«Қавми Нўҳ паёмбаронро такзиб карданд, замоне ки бародарашон Нўҳ ба онхо гуфт: Чаро парҳезгориро пешаи хеш намекунед?». (Сураи Шуаро, ояти 105-106).

«Замоне ки бародарашон Лут ба эшон гуфт: Чаро роҳи парҳезгориро дар пеш намегиред?». (Сураи Шуаро, ояти 161).

            Қуръони карим миёни паёмбарон ва қавмҳояшон, ки онҳоро такзиб мекарданд ва бар рисолати эшон эътироз мекарданд, ба робитаи бародарӣ ишора кардааст, чунки паёмбарон аз миёни эшон баромаданд ва ба онон бегона набуданд ва дар воқеъ бародари қавмии якдигар буданд. Дар миёни Банӣ Одам робитаи бародарии инсонӣ бар пояи фарзанди одам будан барқарор аст, чунонки баёнаш дар ҳадиси ҳаҷҷат-ул-вадоъ гузашт. Шоире дар ин маврид фармудааст:

       «Аз он ҷо, ки асли ман аз хок аст, ҳама сарзаминҳоро ватани хеш медонам ва ҳама мардуми ҷаҳонро хешовандонам ба шумор меоварам».

          Назари Ислом бар ин нест, ки ҳамаи дарҳоро ба рўи худ баста бошад ва мардуми мусалмон танҳо дар андешаи  зиндагии худ бошанд ва ба дигарон аҳамият надиҳанд ва коре ба салоҳу фасод, ҳидояту гумроҳӣ ва тараққиву таназзули дигарон надошта бошад. Ҳеҷ гоҳ чунин набудаву нест!

Аз хамон оғози тулўъи фаҷри Ислом, рисолати он рисолати ҷаҳонӣ ва даъвате барои ҳамаи башарият ва раҳмате барои ҳамаи инсонҳо, сарфи назар аз арабу аҷам ва барои ҳамаи нажодҳо навобаста аз рангу пўст будааст. Чунонки Худованди маннон дар каломи беназири худ, дар сураи «Анбиё», ояти 107 фармудааст:

«Мо туро нафиристодем, магар он ки барои ҷаҳониён мояи хайру раҳмат бошӣ».

Инчунин дар сураи Аъроф, ояти 158 омадааст:

«Бигў, эй мардум, ман фиристодаи Худованд ба сўйи ҳамаи шумо ҳастам».

Яке дигар аз усул ва арзишҳое, ки Ислом пайравони худро ба он мехонад, мадоро ва ҷавонмардӣ бо ғайри мусалмонон ва таъомул бо онҳо бо табъи баланди инсонӣ ва бо рўҳияи бетаассуб ва кина нисбат ба мухолифин аст. Ин навъи рафтор бо ғайри мусулмононе аст, ки бо Ислом мухолифанд, аммо дар мавриди аҳли китоб, яъне масеҳиён ва яҳудиён бо таваҷҷўҳи хос аз бархурдорӣ ба дини Ислом ва мансубияти ҳамаи онҳо ба Иброҳими Абуланбиё рафтори хосе мавриди таъкид қарор гирифтааст.

Бар ҳамин асос аст, ки Ислом онҳоро аҳли китоб номида, хўрдани гўшти ҳайвонотеро, ки ахли китоб забҳ кардаанд ва издивоҷ бо занони аҳли китобро мубоҳ гардонидааст.

Худованд дар Қуръони карим сураи Фурқон, ояти 54 фармудааст:

«Ў Худовандест, ки аз об инсонро офарида ва аз тариқи насаб ва сабаб ононро ба якдигар хешованд гардонидааст».

          Равобити хешутаборӣ аз дидгоҳи дини мубини Ислом ба се асл қарор дорад: насабӣ, сабабӣ, разоъӣ, Ин ҷо чун робитаи сабабӣ вуҷуд дорад, силаи раҳм зуҳур мекунад. Ин рўҳияву тасомуҳ ва ҳамзистии густурдаву арзишмандро, ки дар шариати Ислом дида мешавад, дар ҳеҷ яке аз адёни дигар пайдо наметавон кард. Дар хотима аз Худованд   талаби онро дорем, ки моро ба сўи беҳбудии башарият раҳнамун созад.