Вақте ки дилҳо аз илму дониш шодобу мунаввар мешаванд, муносибатҳои байни одамон, раҳму шафқат бештар мегардад. Ҷомеаи инсонӣ пеш меравад, тараққӣ мекунад, ноадолатӣ, бедодгарӣ оҳиста-оҳиста аз байн меравад.

«Худо ононеро, ки аз мисли шумо имон овардаанд ва ононеро, ки ба онҳо илм ато карда шудааст, ба мартабаҳо баланд кунад». (Сураи «Муҷодала», ояти 11).

Худованди мутаъол инсонро дар ин ҷаҳон барои озмоиш офаридааст. Ҳамчунин вазифаҳое ба уҳдаи ӯ вогузор намуда ва тамоми коинотро ба хидмати ӯ гуморидааст. Аз ин рӯ, инсон пас аз вуруд ба ин ҷаҳон аз анҷоми ду амр ногузир мебошад:

Китоб манбаи илму дониш, сарчашмаи дарёи ақл, маҳзани фарҳанги миллӣ, пояи тамаддуни ҷаҳони мутамаддин, хосса ойинаи ҳаёт ва калиди дари ганҷи сухан аст. Бо ҳамин далел шоири бузурги форсу тоҷик Абдураҳмони Ҷомӣ китобро чун «Фуpyғи субҳи доноӣ» ба қалам додааст.

Ман Муҳаммад ибни Абдуллоҳ ибни Абдулмуталлиб ибни Ҳошими Арабии Ҳарамии Маккӣ ҳастам, ки баъд аз ман дигар набие нест ва намеояд. Эй мардум, шумо бояд донед, ки бароям хабари сафар ба сӯи охират расидааст. Аз дунё рафтанам наздик аст. Нафси ман баҳри мулоқот бо Парвардигор хушнуд мегардад. Аз тарафи дигар бароям ғами уммат аст, ки баъди ман ҳоли онҳо чӣ мешуда бошад.

Айни замон бошад, теъдоди масҷидҳо дар ҷумҳурӣ ҳудуди 4 ҳазорро ташкил медиҳад. Дар ин росто, Тоҷикистон дар байни кишварҳои Осиёи Марказӣ аз рӯи теъдоди масҷидҳо вобаста ба шумораи аҳолӣ ба мақоми аввал баромад. Имрӯз ҳатто дар як ноҳияи Тоҷикистон дар муқоиса бо пойтахти дигар давлатҳои исломӣ вобаста ба теъдоди аҳолӣ шумораи масҷидҳо бештар аст.